Dysfunkcja zmysłu węchu i smaku

 

Zmysł węchu i smaku odgrywa bardzo ważną rolę w życiu człowieka. Pomaga nam przetrwać i zapewnia nam podstawowe informacje płynące z otaczającego nas świata. Zmysł smaku dostarcza nam informacji o smakach: słodkich, gorzkich, kwaśnych. Zmysł węchu ostrzega nas przed niebezpieczeństwem, np. pożarem i nieprzyjemnymi wrażeniami płynącymi do naszego organizmu. Zapach i smak są ze sobą połączone. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego mogą wpłynąć na zmysł powonienia i smaku. Nadwrażliwość lub podwrażliwość węchowa i smakowa wpływa na proces odżywiania dziecka. W przypadku zaburzeń tych zmysłów zaleca się terapię Integracji Sensorycznej oraz terapię żywieniową.

Objawy zaburzeń zmysłu węchu:

• Nie lubi zapachów (np. owoców), reaguje nadreaktywnie na zwykłe zapachy;

• Zauważa zapachy, których inni nie wyczuwają;

• Wybrzydzanie podczas posiłków;

• Ignorowanie zapachów, nawet tych bardzo intensywnych.

Objawy zaburzeń zmysłu smaku:

• Nie toleruje niektórych konsystencji i temperatur pokarmów;

• Zdarza się krztuszenie podczas posiłków lub odruch wymiotny;

• Duża wybiórczość pokarmowa;

• Lizanie lub smakowanie niejadalnych przedmiotów, np. zabawki, klej;

• Preferowanie ostrych lub bardzo gorących potraw;

Nie muszą występować wszystkie objawy. Jeżeli obserwujesz u swojego dziecka zaburzenia zmysłu węchu i smaku, skontaktuj się z terapeutą Integracji Sensorycznej.

W jaki sposób można pomóc dziecku w domu? Dom to najlepsze miejsce, gdzie stymulacja węchowa i smakowa może przebiegać w sposób naturalny.

Zaleca się:

• Częste wietrzenie pomieszczeń, w których dziecko przebywa;

• Unikanie zapachów drażniących dziecko;

• Wyeliminowanie sztucznych zapachów: np. sztucznych odświeżaczy powietrza;

• Nieużywanie intensywnych, chemicznych produktów do prania, pielęgnacji ciała, czyszczenia domu;

• Stymulowanie w zabawach zapachem;

• Włączanie ruchu do zabaw zapachem;

• Pomoc w przygotowaniu posiłków.

Stymulacja smakowa:

Propozycje przykładowych smaków: sok z cytryny, pomarańczy, jabłka i innych, cukier, sól, cynamon, goździki, wanilia, gorzka czekolada, miód, ocet, czosnek, cebula, papryka, musztarda, kawa, mleko, ser itp. Smaki powinny być naturalne, podawane na małej szpatułce lub łyżeczce, podczas stymulacji należy pamiętać o wietrzeniu pomieszczenia. Stymulacje nie podajemy bezpośrednio po i przed posiłkiem.

Przebieg zabawy:

Potrzebne są dwie łyżeczki. Na jedną wlewamy np. sok z cytryny, na drugą sok z malin. Dziecko smakuje i określa cechy smaku i zapachu.

Stymulacja węchowa:

Zapachy powinny być naturalne, w małych stężeniach . Zapachy można podawać na waciku.

Propozycje przykładowych zapachów:

Starta skórka z cytryny, pomarańczy, jabłka, listki mięty, rozmarynu, koperku, cynamon, czosnek, goździki, musztarda, keczup, ocet.

Przebieg zabawy: podajemy dziecku dwa różne zapachy, np. starta skórka z cytryny i ocet. Dziecko wącha zapachy i określa jego cechy.

Zagadki węchowo-smakowe:

Potrzebne rzeczy: opaska na oczy, produkty spożywcze, np. jabłko, cytryna, papryka, ogórek.

Rozkładamy produkty na tacy. Dziecko z zawiązanymi oczami wacha, dotyka i smakuje przygotowane produkty. Podczas smakowania rozmawiajcie z dzieckiem o tym, co czuje. Porównujcie zapachy, np. z czym kojarzy ci się ten smak, jak myślisz, co to jest, czy jest on twardy, miękki, słodki, gorzki itd.

Ważnym elementem stymulacji węchowej i smakowej jest uczestnictwo dziecka podczas przygotowania posiłków. Najlepiej zrobić to od podstaw, czyli od wyhodowania np. sałaty. Wspólnie stwórzcie ogród warzywny, np. zakładając tunel ogrodowy , grządki w ogrodzie lub zorganizować ogródek na parapecie czy balkonie. Posiejcie bazylię, szczypiorek, sałatę, pomidory. Dziecko powinno codziennie dbać o rozwój roślin: podlewać, plewić, obserwować. Gdy rośliny będą gotowe do spożycia niech dziecko samo je zerwie- pomidory, liście sałaty, bazylię. Zachęć dziecko do powąchania, skosztowania. Następnie wspólnie przygotujcie posiłek. Pozwól, by dziecko samo wybierało i komponowało np. kanaki, surówki, sałatki.

Memory zapachowe:

Potrzebne rzeczy: 6 wacików, 3 zapachy.

Na dwa waciki dajemy zapach np. octu. Na kolejne dwa np. cynamon. Na kolejne dwa- musztarda. Na drewnianej tacy rozkładamy zapachy. Dziecko wącha i dobiera do pary taki sam zapach.

Kulka zapachowa:

Potrzebne rzeczy: pomarańcza lub jabłko, suszone goździki.

Dziecko wbija goździki w owoc (dowolna ilość). Pozostaw owoc na np. biurku lub powieś kulkę w szafie lub w innym miejscu.

W ogródku:

Potrzebne rzeczy: kartka, świeżo zerwane kwiaty, zioła.

Dziecko zrywa kwiaty, zioła. Układa je na kartce przykłada druga kartką i mocno uderza ręką lub młotkiem. Gdy kwiaty i zioła będą rozgniecione, puszczą soki, wymieszają się dziecko bawi się rozkruszonymi kwiatami i ziołami- może włożyć je do pojemnika, ugotować z nich zupę i nakarmi

swoje lalki i misie.

Życzę miłej zabawy!

*Opracowanie na podstawie materiałów z kursu na terapeutów Integracji Sensorycznej organizowanym przez PSTIS, oraz literatury:

– C.S. Kranowitz „Nie-zgrabne dziecko w świecie gier i zabaw”.

-A. J. Ayres „Dziecko a integracja sensoryczna”.